Algemeen

Het jaar 2022 was wederom een bijzonder jaar, met gemeenteraadsverkiezingen en daarmee een nieuw college, maar ook een jaar met (internationale) gebeurtenissen die, net als bij andere gemeenten, veel effect hadden op de bewoners, ondernemers, instellingen en de ambtelijke organisatie. 

Ondanks al deze onverwachte zaken en onzekerheden is er veel uitgevoerd en gedaan en sluiten wij het jaar af met een positief resultaat. In deze inleiding gaan wij op hoofdlijnen in op zowel beleidsmatige als financiële ontwikkelingen. Bij de deelprogramma's staat een meer uitgebreide toelichting

Beleid

De eerste maanden van 2022

Het jaar begon met een grote brand waardoor buurtcentrum ’t Buurtnest deels afbrandde. Een vreselijke gebeurtenis voor huurders van het buurtcentrum, maar ook voor omwonenden. Gelukkig konden beide huurders tijdelijk worden ondergebracht op andere locaties binnen de gemeente. Vanaf maart was ’t Buurtnest weer beschikbaar voor huurders.

2022 begon ook met een harde lockdown vanwege corona. Scholen bleven langer dicht, winkels en horeca waren gesloten en ook de gemeente kon niet al haar werkzaamheden uitvoeren zoals normaal. Met het versoepelen van de coronamaatregelen konden in februari de meeste werkzaamheden gelukkig weer worden opgepakt. In de jaarstukken zijn nog enkele ‘coronaeffecten’ te lezen, zoals budgetten die niet volledig konden worden uitgegeven (Uithoorn 200 jaar, personeelsbudgetten) of opdrachten die niet volledig konden worden uitgevoerd (inlopen digitale archiefachterstanden). Om deze werkzaamheden alsnog uit te kunnen voeren in 2023 wordt soms voorgesteld de overgebleven budgetten over te hevelen.

Oekraïne

Met de inval van Rusland in de Oekraïne ontstond een humanitaire crisis. Talloze Oekraïners raakten ontheemd en sloegen op de vlucht. Ook in Uithoorn meldden zich tal van vluchtelingen. Begin maart werd gestart met de organisatie van de opvang van deze vluchtelingen.

De eerste vluchtelingen werden in tijdelijke crisisnoodopvangplekken in hotels opgevangen en er werd voedsel, zorg en onderwijs georganiseerd. Vervolgens is gewerkt aan het realiseren van semi-permanente opvangplekken. Aan het eind van het jaar waren er ongeveer 100 plaatsen in de gemeentelijke opvang gerealiseerd.

De oorlog in de Oekraine leidde niet alleen tot de komst van veel vluchtelingen, maar heeft ook op andere terreinen impact gehad op de samenleving. De vermindering van gasleveranties uit Rusland, graan uit de Oekraine en minder levering van materialen heeft geleid tot hogere prijsstijgingen.

Statushouders en andere vluchtelingen

Ook werd de taakstelling voor het huisvesten van statushouders verhoogd en versneld gerealiseerd. Hieraan hebben we als Uithoorn invulling kunnen geven in goede samenwerking met onder andere Eigen Haard. Er is zelfs een start gemaakt met het realiseren van de taakstelling van de eerste helft van 2023. Hiervoor is gekozen om op deze manier de toegenomen taakstelling voor 2023 wat te kunnen spreiden.

Daarnaast is er op gemeenten een beroep gedaan op het realiseren van (crisis)noodopvangplekken voor Asielzoekers.  Eind 2022 is gestart met de voorbereidingen van een tijdelijke noodopvang voor vluchtelingen op de locatie van ’t Buurtnest.

Inflatie en energiecrisis en de gevolgen voor onze inwoners en ondernemers

Sinds de 2^e helft van 2021 loopt de inflatie langzaam op. Met de oorlog in de Oekraïne en de daardoor enorm gestegen energieprijzen steeg de inflatie naar ongekende hoogte. De prijzen van consumentengoederen en -diensten waren in 2022 gemiddeld 10% hoger dan in 2021 volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek. Energie was in 2022 gemiddeld 114% duurder dan in 2021.

Deze gevolgen van deze ontwikkeling werd uiteraard ook gevoeld door onze inwoners, bedrijven en instellingen. Vanuit het Rijk kregen gemeenten de opdracht om een eenmalige energietoeslag uit te keren aan huishoudens met een laag inkomen tot 120% Wettelijk Sociaal Minimum (WSM). Na diverse signalen van huishoudens die in nood zaten, maar (net) buiten de toeslag vielen, werd de doelgroep verbreed naar 130% van het WSM. Hiermee konden ruim 260 huishoudens meer worden bereikt.

Verkiezingen en nieuw college

Op 16 maart vonden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. Vanwege corona waren er tal van maatregelen getroffen om kiezers veilig te laten stemmen. Van de kiesgerechtigde inwoners bracht 47% een stem uit. Met het coalitieakkoord 2022-2026 Blijven(d) verbinden kon het nieuwe college vanaf 30 mei van start met de uitvoering van tal van ambities. Deze ambities zijn verder vertaald in het College Uitvoeringsprogramma (CUP) 2022-2026 en de acties uit het CUP zijn vervolgens opgenomen in de Programmabegroting 2023. Vanwege het ontbreken van een Kadernota (door de verkiezingen) was dit een belangrijk document, waarin de (financiële) wensen voor 2023 en verder kenbaar werden gemaakt.

Nieuwe raadzaal

Als gevolg van de groei van het inwoneraantal van onze gemeente tot boven de 30.000 inwoners is het aantal raadsleden na de verkiezingen uitgebreid van 21 naar 23 raadsleden. Om de uitbreiding goed in te passen, is de raadzaal in de zomer van 2022 flink verbouwd. Het resultaat is een fraaie raadzaal, die voldoet aan de eisen van deze tijd en toegerust is met een audio en video installatie waardoor raads- en commissievergaderingen digitaal goed te volgen zijn.

Dorpshart aan de Amstel

In 2022 is hard gewerkt aan de uitvoering van het verkeersplan centrum Uithoorn. Aan het eind van het jaar is dit project grotendeels voltooid en is een mooie, groene en veiligere infrastructuur gecreëerd, met meer ruimte voor fietsers en voetgangers.

Ook met de ontwikkeling van het Schansgebied zijn er eindelijk stappen gezet. Na een zeer lang onderhandelingstraject met het bisdom Haarlem-Amsterdam is de Schanskerk op 29 december 2022 definitief overgenomen van de parochie Emmaüs door een ontwikkelaar genaamd Schanskerk B.V.

Legmeerbos

In juni 2022 stemde de raad in met het voorlopig ontwerp voor het Legmeerbos. Dit ontwerp is in nauwe samenwerking tussen de gemeente en Buurtbeheer De Legmeer tot stand gekomen en daarmee wordt het Legmeerbos een bos van en voor bewoners. Voor de realisatie van het Legmeerbos wordt gebruik gemaakt van subsidie van de provincie Noord-Holland en van Stichting Leefomgeving Schiphol.

Omgevingsvisie

In 2022 is hard gewerkt aan de totstandkoming van de omgevingsvisie. Er heeft een intensief participatieproces plaatsgevonden met de samenleving, ondernemers, ketenpartners en mede overheden. Tijdens deze periode is ook de gemeenteraad betrokken bij de totstandkoming van de omgevingsvisie. Er is begin 2022 door de gemeenteraad een “op weg naar” visie vastgesteld. In het voorjaar 2022 is een ontwerp visie opgesteld en uiteindelijk heeft dat geresulteerd in de vaststelling van de omgevingsvisie Uithoorn 2040 eind oktober 2022. De pijlers van de Omgevingsvisie komen ook expliciet terug in het College Uitvoeringsprogramma en de Programmabegroting.

Gelijktijdig met de omgevingsvisie is ook een aantal andere visie vastgesteld, zoals de Visie Groene Recreatieve Verbindingszone, de visie Recreatie & Toerisme en de Horecavisie. Het afgelopen jaar is ook de Mobiliteitsvisie en het bijbehorende uitvoeringsprogramma vastgesteld. Met de vastgestelde visies ligt er een goede basis voor de verdere uitwerking van het beleidshuis en de beleidscyclus voor de fysieke leefomgeving onder de Omgevingswet.

Datagedreven sturen Sociaal domein

In het licht van de inhoudelijke maar zeker ook financiële uitdagingen in het sociaal domein is in 2022 gestart met het programma 'Datagedreven sturing in het sociaal domein' en de drie bijbehorende lijnen 'sturing door data', 'sturing op inhoudelijke beleidslijnen' en 'vergroten kostenbewustzijn'. Daarbij leren we samen met en van anderen. Zo krijgen we meer inzicht en sturingsmogelijkheden door het leveren van tijdige en betrouwbare sturingsinformatie in combinatie met inhoudelijke keuzemogelijkheden (inclusief consequenties en risico’s van die mogelijkheden).

Koersplan Sociaal domein

In 2022 lag de focus op het werken volgens de koerswaarden ‘Mensgericht’, ‘Integraal’ en ‘Samen’. Hierbij werd zowel gekeken naar de interne organisatie als naar de ketensamenwerking. Zo is eraan gewerkt om verordeningen, beleidsregels én uitvoering in lijn te brengen met de werkwijze van de omgekeerde toets. En is er een actieonderzoek gestart naar de ketensamenwerking binnen het sociaal domein in Uithoorn.

Financiën

Rekeningresultaat

De jaarrekening 2022 sluiten we af met een positief resultaat van € 6,25 miljoen. Hiermee komt de jaarrekening aanzienlijk voordeliger uit dan de bijgestelde begroting. Dit positieve saldo heeft niet zo zeer te maken met het niet uitvoeren van beleid, maar meer met incidentele meevallers en verschuiving van uitgaven en inkomsten over de jaren. Bij de afzonderlijke deelprogramma's zijn de afwijkingen toegelicht. Enkele zeer opvallende verschillen noemen we hier.

Saldo gedurende het jaar

De eerste turap had een tekort van € 0,9 miljoen. De actualisatie van de grondexploitaties liet een verbetering van het begrotingssaldo zien van € 0,2 miljoen. De raadsbesluiten van de ontwikkeling van het Schansgebied en de uitwerking en realisatie van het Legmeerbos zorgden voor een nadeel van respectievelijk € 0,08 miljoen en € 0,6 miljoen. De tweede turap verbeterde het begrotingssaldo met € 0,6 miljoen. Het totaalsaldo na de tweede turap bedroeg daarmee € 0,7 miljoen nadelig, dit is onttrokken aan de budgetegalisatiereserve.

Voorstel resultaatbestemming

Het voorstel is om het totaalresultaat van € 6,25 miljoen als volgt te bestemmen:

• Overheveling budgetten naar 2023: € 1,17 miljoen.

• Toevoeging aan budgetegalisatiereserve van gedurende 2022 onttrokken posten: € 0,72 miljoen.

• Toevoeging aan budgetegalisatiereserve van 'meerjarig neutrale' post omgevingsvergunningen: € 0,50 miljoen.

• Toevoeging aan budgetegalisatiereserve van energietoeslag verhoging en noodfonds: € € 0,77 miljoen

• Toevoeging resterend resultaat 2022 aan de algemene risicoreserve: € 3,09 miljoen.

Financiële positie

De afgelopen jaren is een traject ingezet om de gemeente Uithoorn ook in de toekomst financieel gezond te houden. In 2021 is een nieuwe nota financieel gezond vastgesteld. Er zijn de nodige acties in gang gezet om een toekomstbestendige begroting te maken en het eigen vermogen te versterken. Door de versterking van het eigen vermogen kunnen de risico’s van de gemeente beter worden afgedekt. Door het resultaat 2022 toe te voegen aan de reserves versterkt Uithoorn opnieuw het weerstandsvermogen.